Trong kiến thức quản trị tài chính, chúng ta lần lượt tiếp cận nhiều bài toán phân tích phức tạp; từ suất sinh lời của vốn kinh doanh, điểm hòa vốn, giá trị cổ phiếu, hiệu quả đầu tư … đa dạng đến mức chúng ta có thể lạc vào mê trận của thuật ngữ và kỹ thuật, tưởng như mỗi lãnh vực là một vùng trời riêng biệt. Nhưng nếu đứng lùi ra xa và nhìn bao quát thì sự việc có thể diển dịch đơn giản, quy về một công thức là Lợi nhuận bằng Doanh thu trừ chi phí hoặc nguồn thu trừ vốn đầu tư, kết quả của phép toán trừ này nếu dương thì có lợi nhuận (hiệu quả). Đọc đến đây nhiều bạn sẽ không đồng ý vì ….

Tuy nhiên chúng tôi muốn nhấn mạnh đến vẻ đẹp của công thức Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí hay Thu nhập ròng = Thực thu – thực chi, là cơ sở cho mọi công thức tài chính khác. Tôi được dịp chứng kiến việc tính mão của "các ông chủ" khi ước tính một thương vụ đầu tư; họ chỉ hỏi một vài con số rồi kết luận có lời hay không, mà nếu tính bài bản theo bài toán đầu tư thì cần nhiều phép tính phực tạp. những kết quả đó, tôi thử tính toán lại thì thấy có kết quả khá tương đương. Từ nhiều cách thức phân tích tương tự của chính tôi và một số nhà quản trị nêu trên, tôi nhớ đến nhà vật lý thực nghiệm nổi tiếng Fermi, trong quá trình tìm những nghiệm cho phương trình tạo bom nguyên tử, ông đã làm các chuyên gia điện toán ngạc nhiên khi những phép toán đơn giản của ông có kết quả gần như máy điện toán đã giải.

Trình bày những điều này tôi không hề muốn làm giảm giá trị các phép toán tài chính phức tạp là nội dung chính trình bày trong quyển sách này. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh một ý quan trọng, "để trở thành một nhà quản trị Tài chính – Đầu tư thực thụ, các bạn cần lĩnh hội được vẽ đẹp chân phương của công thức đơn giản trên sau khi đã xuyên qua những kỹ thuật chuyên sâu của tài chính". Điều này đã được Tiểu thuyết gia võ hiệp nổi tiếng Kim Dung khái quát trình độ vận dụng võ học của các đại cao thủ, đó là "vô chiêu thắng hữu chiêu".

Một liên tưởng khác trong tiến trình học hỏi nghiên cứu, câu ngạn ngử phương tây "chúng ta biết ngày càng nhiều trước sự chưa biết, ngày càng ít đi, cho đến khi không sự việc gì chúng ta không biết" thể hiện quá trình hiểu biết của con người. Nhưng nhà đầu tư nổi tiếng John Bogle lại nói rằng "chúng ta biết ngày càng ít trước sự việc chưa biết ngày càng nhiều, cho đến khi chúng ta không biết gì hết về mọi sự việc".

Có điểm tương đồng nào không giữa nhận định của nhà tài chính nổi tiếng này với "vô chiêu" của Kim Dung và cao thâm hơn nữa là nguyên lý "vô vi" của Lão Tử.

Trở về với công việc phân tích tài chính, trong khi nhiều người cứ mãi mê tìm tòi những kỹ thuật chuyên sâu, những công thức để cố gắng áp thực tế vào một khuôn mẩu có sẳn nào đó (như tầm chương trích cú trong nho học), thì các chuyên gia, những người đã đạt nguyên lý đơn giản của tài chính "thu nhập bằng thực thu trừ thực chi", có lẻ sẽ phân tích vấn đề với phép toán đơn giản hơn rất nhiều so với chúng ta hình dung ?

KHÔNG BAO GIỜ THU THẬP ĐỦ THÔNG TIN CẦN THIẾT.

Để giải các bài toán tài chính cần có khả năng xây dựng được mô hình tài chính.

Thông thường, một bài toán (vấn đề) tài chính có thể phân làm ba giai đoạn xử lý. Giai đoạn 1 là xác định các yêu cầu và tập hợp các dữ liệu cần thiết; giai đoạn kế tiếp sử dụng các phép toán thích hợp (xây dựng mô hình tài chính) để tính ra kết quả; cuối cùng là phân tích các kết quả để đưa ra nhận định đánh giá và chọn lựa phương thức thực thi.

Trong đa số trường hợp trong giai đoạn 1 chúng ta không bao giờ thu thập đầy đủ thông tin cần thiết cũng như mức độ tin cậy chắc chắn. Điều này có thể do khách quan (các thông tin dự báo, các thông tin mà người phân tích không thể tiếp cận) hoặc do chủ quan (người phân tích không có đủ thời gian hoặc chi phí để thu thập).

Sự thiếu hụt dữ liệu này dẫn đến trong giai đoạn tính toán, một số người sẽ gặp khó khăn không biết cách giải quyết bài toán do không tìm thấy một mô hình chuẩn. Điều này thường dẫn đến hai khả năng, hoặc cho rằng không thể giải bài toán. Trường hợp ngược lại nếu có người giải bài toán thì lại tỏ ra nghi ngờ tính chính xác vì không đúng với sách vở. Vấn đề chính là chổ chúng ta thụ động với mô hình được trình bày trong các sách lý thuyết, mà quên rằng những mô hình đó được khái quát hóa từ vô vàn mô hình thực tế. Do vậy khi áp dụng vào một bài toán thực tế, chúng ta phải có khả năng chuyển mô hình khái quát trong lý thuyết thành mô hình ứng dụng cụ thể.

Cốt lõi trong việc xây dựng một mô hình tài chính phù hợp với một trường hợp cụ thể, thứ nhất là chúng ta phải hiểu được bản chất kinh tế của bài toán, thí dụ việc phân tích biến phí_định phí của sản xuất may mặc khác với khu Resort nghỉ dưỡng. Điểm thứ hai là chúng ta phải chấp nhận sai số khi thiếu thông tin, khi đó chúng ta sẽ chọn phép giải có sai số chấp nhận được. Chúng ta hãy nhớ lại bài toán tính diện tích, nếu miếng đất có hình chử nhật thì chúng ta dể dàng áp dụng công thức. Nhưng nếu có hình phức tạp (ao hồ, dãy đất ven biển) mà công thể tìm ra công thức tính diện tích chuẩn nào, khi đó chúng ta có thể áp dụng phép tích tích phân với những sai số cho phép. Như vậy đứng trước một bài toán tài chính, chúng ta cần phải chọn lựa và điều chỉnh mô hình tài chính để phù hợp với yêu cầu và sai số, điều này đòi sự hiểu biết về mô hình kinh doanh - đầu tư của thể với những đặc điểm riêng của nó

TRONG QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH KHÔNG CÓ MỘT LỜI GIẢI DUY NHẤT

Lời giải được chọn lựa từ không gian giải pháp với sự cân nhắc giữa mức thành công đem lại và xác suất thất bại.

Trong kinh doanh, rất nhiều quyết định trái ngược nhau cùng dẫn đến thành công. Tập trung vào một ít sản phẩm như Coca cola (KO) hay đa dạng như J.Son & J.Son; đầu tư chứng khoán theo chỉ số của John Bogle hay theo giá trị như Maro Gabelli….

Điều này cho thấy có nhiều phương thức kinh doanh khác nhau cùng đạt được hiệu quả cao. Các giải pháp tài chính là sự hoạch định các hoạt động kinh doanh dưới dạng đồng vốn, do vậy cũng sẽ có rất nhiều giải pháp khác nhau. Khi triển khai các giải pháp kinh doanh chúng ta sẽ có nhiều chọn lựa (công suất lớn hay vừa phải, thiết bị tự động hay bán tự động, đầu tư toàn bộ hay có kết hợp thuê ngoài …), mỗi chọn lựa lại có nhiều khả năng khác nhau, thí dụ chọn công suất lớn có khả năng khai thác biến động trong khoảng 50% - 80% công suất. Tổ hợp các điều này chúng ta có nhiều giải pháp khác nhau mà chúng ta không chắc rằng giải pháp nào cho kết quả tốt nhất. Điều này làm cho bước nhận định và chọn lựa phương thức thực thi sẽ rất khó khăn.

Vấn đề chính là ở chổ chúng ta cần chọn lựa giải pháp thích hợp nhất với mục đích và điều kiện của chúng ta, thí dụ nếu chúng ta đang gặp khó khăn về vốn thì giải pháp ít đòi hỏi chi phí đầu tư sẽ được ưu tiên chọn lựa. Điều cần nhớ là bao giờ chúng ta cũng có một số giải pháp để chọn lựa, mỗi giải pháp sẽ đòi hỏi một số điều kiện để đảm bảo khả năng thành công. Chính vì thực tiển này đôi khi người ta nhận định quản trị tài chính là một nghệ thuật; tuy nhiên chúng tôi muốn nói rằng đó là nghệ thuật của các con số và quy luật kinh tế, mà nếu không tuân thủ thì chắc chắn sẽ bị trả giá. Ngạn ngữ có câu "mọi con đường đền dẫn tới Roma", các chuyên gia tài chính sẽ nói thêm "nhưng trong số đó sẽ có những con đường tốt hơn, và chúng ta sẽ chọn ra một con đường có xác suất tốt nhất trong điều kiện của chúng ta".

Theo nguyên lý này, chúng ta không thể so sánh trực tiếp các số tiền khác thời điểm. Thí dụ nếu chúng ta bỏ ra 1 tỷ đồng mua một miếng đất và sau 3 năm chúng ta bán được 1,4 tỷ thì chúng ta có lãi hay không, phép toán trừ có kết quả lãi 400 triệu không được chấp nhận. Nhiều chuyện kinh doanh khác phức tạp hơn, thí dụ chúng ta đầu tư 100 tỷ đồng xây dựng nhà máy chế biến thủy sản, và dự kiến nguồn thu dần dần trong 10 năm (là thời gian sử dụng thiết bị đã đầu tư) cộng lại là 180 tỷ thì có nên đầu tư hay không? Rồi chuyện bỏ ra một số tiền lớn để mua các cổ phiếu của một công ty còn chưa có tiếng tăm để 2 năm sau khi cổ phiếu được giá sẽ bán, khi đó giá bán CP tối thiểu là bao nhiêu để chúng ta có lãi 20%/năm…..

Để giải quyết các vấn đề này chúng ta sử dụng kỹ thuật chiết khấu dòng tiền, quy số tiền các năm tương lai về năm hiện tại để có thể so sánh trực tiếp (khi đó mới sử dụng công thức thu nhập = thực thu – thực chi). Như vậy đây là phương pháp quan trọng bật nhất của tài chính, được áp dụng để giải các bài toán tài chính đầu tư phức tạp như hiệu quả dự án đầu tư, định giá CP và bất động sản, định giá doanh nghiệp…

Đối với chuyên viên phân tích tài chính một khi đã nắm vững phương pháp này kết hợp với mô hình tài chính thì tất cả bài toán tài chính, dù phức tạp đến đầu cũng có thể giải quyết theo những sai số chấp nhận được. Đặt biệt với công cụ Excel, đã giải phóng sự nặng nhọc trong các phép tính; thì việc giải bài toán tài chính bằng mô hình và phương pháp chiết khấu dòng tiền trở thành một nghệ thuật thú vị, có thể trả lời nhiều câu hỏi một cách nhanh chóng.

Tạo ra sự phong phú trong sản phẩm tài chánh

Bước vào thế giới tài chính chúng ta thấy có quá nhiều luật chơi, các sản phẩm phong phú, đa dạng. Xét về huy động vốn của doanh nghiệp, chúng ta có cổ phiếu ưu đãi, CP thường, vay NH, trái phiếu, trái phiếu lãi suất biến đổi, trái phiếu chuyển đổi…Trong lĩnh vực các tổ chức cấp vốn chúng ta có Ngân hàng, công ty tài chính, thuê mua tài chính, Quỹ đầu tư tương hỗ, Quỹ đầu tư mạo hiểm…còn các công cụ kinh doanh tiền tệ thì hợp đồng giao sau, hợp đồng quyền chọn…

Khi vào một Casino bạn sẽ hoa mắt vì quá nhiều trò chơi, từ chơi tài_xỉu với khả năng ăn thua tương đương gần 1 - 1 cho đến khó thắng hơn khi chơi quay Rulex bỏ 1 đồng trúng sẽ được 70 đồng nhưng khả năng thắng chỉ có 1%. Rỏ ràng bạn có thể chọn trò chơi tuỳ ý nhưng không có trò chơi nào sẽ có lợi cho bạn hơn trò chơi khác, mà chỉ là phần thưởng cao thì khả năng thắng thấp hoặc ngược lại.

Về mặt nào đó, tiền thắng và khả năng mất trong các trò chơi của Casino cũng tương tự các công cụ và sản phẩm tài chính. Nhà quản trị tài chính luôn phân vân trong việc huy động vốn, vay ngân hàng hay phát hành thêm CP; nếu vay sẽ hứa hẹn mang lại hiệu quả cao hơn cho các cổ đông hiện tại nhưng cũng tạo ra áp lực rủi ro trả nợ. Trường hợp khác, để đảm bảo khả năng sinh lợi an toàn của một hợp đồng xuất khẩu lớn, CFO có thể sử dụng hợp đồng bảo hiểm tỷ giá với chi phí chấp nhận được. Tuy nhiên nếu công cuộc kinh doanh nào cũng sử dụng các nghiệp vụ bảo hiểm rủi ro thì khả năng thu lợi sẽ không còn nữa.

Trong quá trình phát triển của thị trường tài chính đã tạo ra các loại hình tài chính và dịch vụ tài chính phong phú dựa trên mối quan hệ giữa rủi ro và thu nhập; một nhà quản trị tài chính có kinh nghiệm sẽ chọn lựa những công cụ thích hợp trong quá trình quản trị và phát triển đồng vốn của mình. Nhưng nhất quyết không bao giờ được liều lĩnh đưa doanh nghiệp vào cuộc chơi đỏ đen đầy rủi ro.

Nhiệm vụ quan trọng của Giám đốc Tài chánh

Ngày nay nếu có nhiệm vụ cốt yếu nào mà nhà quản trị tài chính cần phải gánh vác thì đó là nhiệm vụ quản trị rủi ro. Trong nền kinh tế thị trường hội nhập, các doanh nghiệp phải chấp nhận sự cạnh tranh, lĩnh vực nào hứa hẹn sinh lợi nhất thường gặp phải cạnh tranh mạnh nhất hoặc là lĩnh vực có khả năng thất bại cao.

Các chuyên gia kinh tế hàng đầu của thế giới cùng chung quan điểm “rủi ro là thuộc tính của nền kinh tế trong kỹ nguyên mới”. Trong tác phẩm Rethinking the Future5, Alvin và Heidi Toffler đã trình bày khái quát “ khi phương thức tạo ra của cải của làn sóng thứ ba được triển khai rộng rãi, được đánh dấu bởi sự xáo trộn và xung đột xã hội, thì nó sẽ tạo ra một tình trạng không thể tiên đoán trước ở mức độ cao và những điều kiện phi tuyến tính”.

Xét về vĩ mô đó là chu kỳ kinh tế các nước phát triển ngày càng ngắn hơn, về vi mô chúng ta đã chứng kiến nhiều đại gia tưởng rằng bất khả xâm phạm đã có những thời điểm suy thoái nặng nề như IBM, Nisan, Dewoo, Nokia... Chúng ta cũng thấy sự suy thoái rồi hồi sinh đầy thuyết phục của Apble, Samsung…Trong thực tiển tại các nước phát triển, các công ty luôn đối đầu với những bất trắc do môi trường kinh tế tác động, dù là công ty đa quốc gia hay tầm địa phương. Thực tiển này đặt ra cho nhà quản trị tài chính công ty cần chuẩn bị một nguồn lực đủ mạnh để vượt qua những đợt suy thoái nghiêm trọng giúp cho công cuộc kinh doanh không bị sụp đổ một cách đáng tiếc. Trong đợt kiện chống bán phá giá thủy sản vừa qua của Mỹ, những xí nghiệp chế biến yếu lực phải phá sản, trong khi một số công ty có nguồn lực và năng động đã trụ được và phát triển mạnh khi VN gia nhập WTO là một minh họa.

Hãy luôn nhớ, khi gặp khó khăn nghiêm trọng thì mọi chiến lược khắc phục đều cần tới nguồn lực tài chính, và nhiều công ty đã bị phá sản bởi vì không có sự chuẩn bị nguồn lực tài chính cần thiết, đã quá mãi mê vay mượn phát triển đầu tư mà thiếu chiến lược tài chính tốt để quản trị rủi ro.

Chi 1 USD thì không phải đắn đo gì nhiều, nhưng chi 1 triệu USD thì cần đặt lên đặt xuống nhiều lần trước khi quyết định”.

Có một câu nói kinh điển mà các giảng viên khoa quản trị kinh doanh hay giới thiệu cho các sinh viên, đó là “ chi 1 triệu USD mà hợp lý cũng sẳn sàng, nhưng chi 1 USD không đúng sẽ dứt khoát không chi”. Chúng ta không cần bàn luận thêm câu phát biểu đầy hàm ý này. Nhưng tôi muốn nói với các chuyên viên tài chính trẻ một câu khác “ chi 1 USD thì không phải đắn đo gì nhiều, nhưng chi 1 triệu USD thì cần đặt lên đặt xuống nhiều lần trước khi quyết định”.

Tôi đã thấy một ông giám đốc ra những quy định chi tiết về việc in 2 mặt của tờ giấy mà không phân tích việc này tiết kiệm được bao nhiêu, trong khi dự án đầu tư hàng chục tỷ, nhưng lại không muốn chi vài chục triệu cho công tác điều tra thị trường, nghiên cứu công nghệ thiết bị. Tôi cũng thấy một công ty rất vững mạnh có thương hiệu và sản phẩm bán chạy; nhưng đang đứng trên bờ vực do đã đầu tư một dự án mới với vốn đầu tư, chủ yếu là vốn vay lớn hơn nhiều quy mô vốn đang kinh doanh hiện tại; với quy mô đó khi dự án gặp khó khăn thì không cách gì sử dụng nguồn lực hiện có để bù đắp.

Lượng đổi chất đổi là một quy luật triết học đặc biệt quan trọng mà nhà quản trị tài chính cần ghi nhớ. Khi công ty tăng quy mô và vốn rất lớn thì phương thức cổ phần đại chúng sẽ tốt hơn hình thức TNHH; một sự gia tăng vay nợ vượt tỷ lệ an toàn, một khách hàng có mức dư nợ tăng dần,… đều là những cảnh báo cần phải có phương thức tác động thích hợp, nếu không sẽ đưa tình hình tài chính công ty vào chổ nguy hiểm. Vận dụng điều chỉnh quản trị tài chính theo từng giai đoạn tăng trưởng của công ty, chính là giúp cho tình hình tài chính công ty luôn vững mạnh.

Liên tục suy xét để liên tục nghiên cứu tìm kiếm giải pháp chính là con đường tự học quan trọng nhất đối với một chuyên viên tài chánh trẻ.

Với 7 vấn đề vừa trình bày trên, không phải là sự khẳng định những quan điểm, những kim chỉ nam cho việc quản trị tài chính, mà như là một tập các câu hỏi mà nhà quản trị tài chính không ngừng tái chiêm nghiệm để luôn quản lý nguồn vốn đầu tư phù hợp với tiến trình phát triển. Sau cùng tôi muốn kể cho các bạn một truyền thuyết thời Đông Châu liệt quốc. Tô Tần sau khi học thành tài được Quỹ Cốc tiên sinh tặng cho một quyển bí quyết về nghệ thuật du thuyết. Tô Tần đọc làu thông và đi du thuyết, nhưng suốt 3 năm tiêu tốn tiền của gia đình vẩn thất bại ôn hận trở về. Sau đó Tô Tần đọc lại bí quyết và quyết định suất gia lần nửa; lần này ông đã thành công trở thành tướng quốc của 6 nước chống với nhà Tần. Cũng có thể sau lần đọc lại Tô Tần đã kết hợp với những kinh nghiệm thực tế của mình nên nhìn rỏ vấn đề và vận dụng tốt hơn; cũng có thể ông đã lĩnh hội được sự sinh động của kiến thức mà chính mình phải sáng tạo chứ không sử dụng cứng ngắt các kiến thức đã học. Câu chuyện này có nhiều điểm tương đồng với câu chuyệu “ vô chiêu” ở trên. Các Trường đại học của Mỹ hiện nay không còn hình thức thày giảng trò ghi, lời thầy là chân lý; mà đã chuyển sang hình thức giảng viên là người giới thiệu, gợi ý; học viên là chủ thể nghiên cứu, học hỏi – tranh luận – sáng tạo. Như vậy “ học là quá trình để quên ” của các câu chuyện trên đây có ngụ ý “ học là quá trình để biến cái được thấy thành cái của mình, với những ý tưởng mới đầy sáng tạo trong các thực tiển mình đang gặp phải”.

Một vấn đề tôi muốn chia sẽ kế tiếp là tôi đã nhận được nhiều câu hỏi của các bạn trẻ muốn biết những khoá học, những tài liệu nào cần thiết giúp các bạn nâng cao và phát triển trình độ ứng dụng của mình trong các công việc phân tích - quản trị tài chính. Tôi đã thấy nhiều người đi học nhiều khoá đào tạo tương tự nhau mà lẽ ra chỉ cần tham dự học thật sự một khoá là đủ. Nhiều người cũng thu thập rất nhiều sách về tài chính mà lẽ ra chỉ cần nghiên cứu kỹ một quyển là có thể tìm thấy phần kiến thức để giải quyết vấn đề. Tại sao đối với một số người khi tiếp cận những tài liệu, thông tin mới thì họ như được bồi bổ và tăng thêm năng lực, còn đối với một số người khác thì lại càng làm họ rối tung lên. Vấn đề chính nằm ở chổ sau khi nghiên cứu nắm vững kiến thức nền tảng thì tiếp theo là “ luôn luôn không ngừng đặt câu hỏi”, đây là câu nói nổi tiếng của Abert Esiteint được treo trang trọng tại hội nghị các nhà vật lý lý thuyết thế giới. Như vậy chìa khoá cho việc nâng cao trình độ của các bạn nằm chính trong các bài toán gặp phải và lời giải chính là những vấn đề được các bạn nhận diện và nêu ra; khi đã biết đặt câu hỏi và nêu ra đúng vấn đề thì các bạn cũng sẽ tìm được giải pháp giải quyết từ lý thuyết trong sách, thông tin thu thập và tư duy logic của bạn. Liên tục suy xét để liên tục nghiên cứu tìm kiếm giải pháp chính là con đường tự học quan trọng nhất đối với một chuyên viên tài chính trẻ.

Có nhiều phương cách và yếu tố để phát triển doanh nghiệp thành công; nhưng đa phần doanh nghiệp phá sản là do quản trị tài chánh yếu kém

Với 7 vấn đề vừa trình bày trên, không phải là sự khẳng định những quan điểm, những kim chỉ Trong vòng chưa đầy 15 năm kể từ khi VN gia nhập WTO và thực sự hội nhập, nền kinh tế và tài chính vĩ mô của VN đã có những biến đổi rất mạnh. Chúng ta đã chứng kiến nhiều đợt thị trường chứng khoán và Bất động sản tăng cực mạnh rồi bị suy thoái; chính sách tiền tệ nới lõng thiếu hợp lý thì lạm phát cao xuất hiện ngay sau đó, khiến Chính Phủ phải áp dụng chính sách thắt chặt tiền tệ làm các doanh nghiệp đang bị khan hiếm vốn cho SCKD và đầu tư. Tất cả các tình hình này không phải là trường hợp đặt biệt mà đã diễn ra nhiều lần trên thế giới và trở thành kinh điển trong quản trị tài chính. Tuy nhiên các doanh nghiệp VN vẫn chưa có những chuẩn bị thích hợp và nhiều doanh nghiệp đã bị ảnh hưởng nặng nề vì quản trị tài chính yếu kém.

Trong năm 2008 chúng ta cũng đã chứng kiến cơn địa chấn tài chính thế giới với sự sụp đổ của nhiều tượng đài tưởng như bất tử là các ngân hàng đầu tư của Mỹ như Lehmam Brother, Merry Lynch. Với các khỏan đầu tư bất động sản được chứng khóan hóa và qua nhiều tầng bảo vệ tái thế chấp và bảo hiểm để tạo độ an tòan và khả năng thanh khỏan. Nhưng tất cả những định chế tài chính tưởng chứng vững chắc đó đã bị vở vụn chỉ bởi một điều đơn giản mà nhà tài chính nào cũng thuộc nằm lòng “ đừng bỏ trứng vào một rổ”, “rủi ro tăng theo quy mô”. Thế mà những tổ chức hàng đầu, những chuyên gia thượng thặng đã dồn hết vốn vào thị trường bất động sản Mỹ, để rồi sau 2 năm chống đở đã phải sụp đổ. Bài học này cho chúng ta thấy hãy nhìn sự việc một cách đơn giản rỏ ràng hơn, đừng quá đặt niền tin vào những kỹ thuật và phương thức tài chính phức tạp nếu nó không thật sự giúp tăng thêm giá trị mà chỉ làm khuyếch đại cái bóng của nguồn lực đầu tư.

Các sự kiện kinh tế – tài chính thế giới và Việt Nam trong năm nay càng khẳng định thêm tầm quan trọng của quản trị rủi ro. Quản trị rủ ro ở đây không phải là tìm cách triệt tiêu rủi ro, vì “ chọn con đường không có rủi ro chính là rủi ro cao nhất”, mà vấn đề là chọn con đường phát triển bền vững với những rủi ro đã được dự liệu và có khả năng đối phó. Chỉ hơn một thập niên, mà chúng ta đã chứng kiến nhiều hiện tượng các doanh nghiệp tăng quy mô vốn quá lớn không dựa trên năng lực phát triển kinh doanh mà chủ yếu dồn vào đầu tư chứng khoán và bất động sản nhằm tìm kiếm lợi nhuận cao, sau đó bị thua lổ năng nề khiến giá cổ phiếu bị giảm mất 40% - 80% là một bài học đắt giá cho nhiệm vụ quản trị tài chính – đầu tư. Chúng ta cũng thấy rằng trong cơn hạn hán về tiền tệ năm 2008, 2011 gây không ít khó khăn cho các doanh nghiệp thì công ty nào quản lý được dòng tiền tốt, có nguồn lực về vốn sẽ là cơ hội lớn về đầu tư vượt lên. Cũng trong giai đoạn này mới thấy tầm quan trọng của việc tổ chức và huy động vốn của quản trị tài chính, nhiều công ty chỉ quen việc huy động từ vay ngân hàng, và khi ngân hàng xiết chặt tín dụng thì lúng túng, thiếu vốn nghiêm trọng dẫn đến hoạt động SXKD và đầu tư bị đình trệ.

Để góp thêm những ý tưởng cảm nghiệm tài chính trong bối cảnh nhiều nguy cơ của nền kinh tế thế giới và Việt Nam, xin dẫn ra hai phát biểu của nhà đầu tư chứng khoán nổi lạc Warrant Buffett :

• Nhìn vào sự thay đổi bất thường của thị trường như một người bạn hơn là một kẻ thù.
• Các nhà đầu tư hôm nay không có lợi từ sự phát triển ngày hôm qua

Thông điệp của W.Buffett rất đáng cho các nhà quản trị tài chính suy nghĩ trong giai đoạn hạn hán về nguồn vốn hiện nay. Với phát biểu thứ nhất, nhà quản trị tài chính không nên tìm cách lý giải các nguyên nhân khách quan để biện minh cho việc suy giảm của doanh nghiệp mà hãy tìm ra những giải pháp khả thi để chuyển nổi nguy hiểm thành cơ hội. Thông điệp thứ hai, W.Buffett lưu ý rằng muốn tìm kiếm lợi nhuận tốt thì phải đầu tư để tạo ra giá trị mới chứ không thụ động gặt hái từ quá khứ.

ĐINH THẾ HIỂN - Chủ nhiệm chương trình đào tạo CFO